Ginekologia onkologiczna

Dr n. med. Jarosław Strzelczyk zajmuje się diagnostyką chorób nowotworowych kobiecych narządów płciowych. W swoim gabinecie szczególną uwagę przykłada do profilaktyki oraz wczesnego wykrywania schorzeń o podłożu onkologicznym. W tym celu wykonywane są badania ginekologiczne, kompleksowa diagnostyka ultrasonograficzna, jak również pobieranie wycinków do badań histopatologicznych.

Niepozbawione empatii w pełni profesjonalne podejście pomaga w planowaniu i przeprowadzaniu ewentualnego leczenia polegającego na doborze różnego rodzaju terapii w określonej kolejności.

Diagnostyka w zakresie ginekologii onkologicznej obejmuje poniższe procedury medyczne

Badania ginekologiczne

Zaleca się, aby każda kobieta minimum raz w roku poddawała się profilaktycznemu badaniu ginekologicznemu, które pozwala na wczesne wykrycie nowotworów narządów rodnych.

Testy genetyczne w kierunku raka jajnika

Badania te wykonuje się celem ustalenia, czy w DNA pacjentki znajdują się mutacje genetyczne, które znacznie zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia nowotworów jajnika, piersi, jak również jelita grubego, żołądka i innych narządów. Bada się mutacje genów BRCA1 i BRCA2 oraz MLH1 i MSH2 (tzw. zespół Lyncha). Testy wykonuje się tylko raz w życiu, a ich czułość wynosi ponad 99%.
Warto w tym miejscu dodać, że istnienie konkretnej mutacji w organizmie pacjentki nie przesądza o wystąpieniu nowotworów, jednakże świadomość ich istnienia pozwala na wdrożenie odpowiednich działań profilaktycznych, które mogą zapobiec chorobie lub umożliwią jej wykrycie w bardzo wczesnym stadium i całkowite wyleczenie.

Kompleksowa diagnostyka ultrasonograficzna

• USG wykonywane przez powłoki brzuszne
  Wykonuje się celem potwierdzenia obecności zmiany nowotworowej w postaci guza. Z jego pomocą można także wykryć ewentualne przerzuty nowotworu.
• USG wykonywane przez pochwę
  Jest dokładniejsze od tego wykonywanego przez powłoki brzuszne. Pozwala na określenie umiejscowienia zmiany nowotworowej, wielkości guza, jego budowy, unaczynienia oraz innych ważnych parametrów. Dzięki tak szczegółowym informacjom możliwe jest wstępne określenie czy guz jest zmianą łagodną, czy też złośliwą.
  Jeśli wynik badania ultrasonograficznego jest niejednoznaczny, pacjentka zostaje skierowana na badanie tomografem komputerowym.

Pomiar markerów nowotworowych i test ROMA

Markery nowotworowe to białka, enzymy, hormony i antygeny występujące w różnorodnych tkankach naszego ciała. Gdy ich stężenie jest niewielkie, tkanki są zdrowe, jednakże, gdy stężenie to niebezpiecznie wzrasta, oznacza to postępujący proces nowotworowy. Pomiar markerów stosuje się zarówno w diagnostyce nowotworowej, jak i podczas leczenia do monitorowania jego przebiegu oraz w celu potwierdzenia lub wykluczenia nawrotu choroby.
U pacjentek z podejrzeniem choroby nowotworowej bada się:

• marker CA 125
  Jego stężenie rośnie, gdy mamy do czynienia z rakiem jajnika, mięśniakami macicy lub endometriozą.
• marker HE4
  Jego wzrost jest zauważalny na wczesnym etapie rozwoju choroby nowotworowej, stanowi więc ważną zmienną, którą należy zbadać na początku diagnostyki.

Test ROMA
Obecnie do interpretacji wyniku pomiarów markerów nowotworowych stosuje się stosunkowo nową metodę – test ROMA (z angielskiego: Risk of Ovarian Malignancy Algorithm). Łączy ona metody stosowane wcześniej w jedną spójną procedurę oceny ryzyka. Dzięki czemu lekarz otrzymuje zmienne, które ułatwiają mu podjęcie decyzji o wyborze dalszych metod postępowania. Na badanie ROMA składają się trzy elementy: statystyczne oszacowanie ryzyka zachorowania na złośliwy nowotwór jajnika plus dwa testy markerów nowotworowych CA 125 i HE4. A jego wynik podawany jest w procentach, które określają stopień prawdopodobieństwa, że pacjentka cierpi na nowotwór.

Pobieranie wycinków do badań histopatologicznych

To jedno z podstawowych badań stosowanych w diagnostyce chorób nowotworowych. W celu jego wykonania za pomocą biopsji cienkoigłowej lub podczas zabiegu operacyjnego pobiera się fragmenty tkanek guza, aby następnie poddać je drobiazgowej analizie pod mikroskopem. Badania histopatologiczne pozwalają na określenie, z jakim rodzajem nowotworu mamy do czynienia, wskazują również stopień jego zaawansowania i złośliwości. Mając taką wiedzę, lekarz jest w stanie wdrożyć najbardziej skuteczną metodę leczenia.

Najczęściej występujące schorzenia z zakresu ginekologii onkologicznej

Łagodne nowotwory narządów rodnych:

• polip szyjki macicy - polipowaty przerost błony śluzowej szyjki macicy,
• polip trzonu macicy - przerost warstwy podstawnej endometrium,
• mięśniaki macicy - rozrost komórek mięśni gładkich i tkanki łącznej włóknistej w 50% bezobjawowe,
• torbiele okołojajowodowe - jednokomorowe, cienkościenne zbiorniki surowiczego płynu, stanowią 10-20% wszystkich guzów przydatków,
• torbiele jajnika – powstają na skutek zaburzeń owulacji,
• torbiele czynnościowe jajnika,
• torbiele nabłonkowe jajnika,
• torbiele endometrialne (czekoladowe) – zawiera zhemolizowaną krew, niezwykle często są zrośnięte z sąsiadującymi narządami,
• guzy nienabłonkowe jajnika – np. potworniak, guz z komórek zarodkowych.

Rak szyjki macicy (RSM)

To trzeci najczęściej występujący nowotwór u kobiet. W zdecydowanej większości chorują na niego pacjentki pomiędzy 50 a 60 rokiem życia, jednakże z roku na rok przybywa również pacjentek w grupie wiekowej 35 – 44 oraz młodszych. Podstawową przyczyną wystąpienia RSM jest zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). Wpływ może mieć również wczesna inicjacja seksualna oraz częsta zmiana partnerów.
To nowotwór złośliwy umiejscowiony w obrębie szyjki macicy, najczęściej w jej zewnętrznej części znajdującej się w pochwie. To właśnie w tym miejscu jest granica oddzielająca dwa typy nabłonków: gruczołowy, który wyścieła jamę macicy oraz płaski występujący w szyjce, oraz pochwie. Na ich styku rozwija się rak szyjki macicy wywołany przez wirus HPV.
Najlepszą profilaktykę tego nowotworu stanowią profilaktyczne szczepienia u dziewczynek oraz regularnie wykonywane badania cytologiczne u kobiet dorosłych. Cytologię zaleca się wykonywać minimum raz w roku.

Rak trzonu macicy

Ten typ nowotworu złośliwego nazywany także rakiem endometrium stanowi około 4,8% wszystkich nowotworów u kobiet (co daje mu 6 pozycję wśród najczęściej występujących odmian raka u żeńskiej populacji na świecie). Dotyczy błony śluzowej wyściełającej macicę u pacjentek między 55 a 64 rokiem życia. Nie brak przypadków jego występowania u pań nawet po 70 roku życia. Czynniki, które mogą sprzyjać występowaniu tego schorzenia to między innymi: otyłość, cukrzyca, mała ilość ruchu, niska dzietności i bezdzietność, późna menopauza czy zaburzenia miesiączkowania.

Nowotwór sromu

To rodzaj raka, który występuje stosunkowo rzadko - w Polsce to mniej niż 500 zachorowań rocznie. Umiejscowiony jest na zewnętrznych narządach rodnych pacjentki (wargach sromowych i łechtaczce). Ma postać guzka lub niewielkiego owrzodzenia, które można bez problemu wyczuć podczas kąpieli czy brania prysznica. Czasem rozwija się w kilku miejscach jednocześnie. Najczęstszą przyczyną nowotworów sromu jest zakażenie wirusem HPV oraz palenie tytoniu. Choroba dotyczy kobiet w zaawansowanym wieku będących między 70 a 80 rokiem życia.

Rak pochwy

Nowotwory pochwy występują niezwykle rzadko, a ich przyczyny nie są znane. Możliwa jest zarówno pierwotna wersja tego schorzenia (czyli taka która powstała w tej lokalizacji), jak i forma wtórna będąca przerzutem z innego organu. Choroba w zdecydowanej większości dotyczy kobiet po 60 roku życia. Zmiana nowotworowa zlokalizowana jest w górnej części pochwy w okolicach szyjki macicy i ma postać gruczolaka płaskokomórkowego lub jednokomórkowego. Możliwe czynniki przyczyniające się do rozwoju tego typu nowotworu to: palenie papierosów, zakażenie wirusem HPV, ponad 5 partnerów seksualnych w trakcie życia i rozpoczęcie współżycia seksualnego przed ukończeniem 17 lat.

Nowotwory jajników

Zdrowy jajnik zbudowany jest z trzech typów komórek: nabłonkowych, pęcherzykowych oraz ziarnistych. Niestety każda z nich może stanowić podstawę nowotworu złośliwego określanego mianem raka jajnika. Najczęściej występuje on jako rak gruczołowy. Powstaje nie tylko w samym jajniku, ale również na tkankach okołojajnikowych, przydatkach i jajowodach. A z racji umiejscowienia jajników w jamie otrzewnej, w bezpośrednim sąsiedztwie macicy, jelit, wątroby śledziony i żołądka nowotwór ten ma doskonałe warunki do rozprzestrzeniania się na pobliskie narządy.
Najczęściej chorują pacjentki między 50 a 70 rokiem życia, jednak nie brakuje również zachorowań w grupie wiekowej do 50 roku życia. Część kobiet jest genetyczne predestynowaną do wystąpienia raka jajnika. W takiej sytuacji najrozsądniej jest wykonać badanie markerów nowotworowych, których wynik pozwoli na wdrożenie odpowiedniej profilaktyki.

Doktor Jarosław Strzelczyk wykonuje zabiegi operacyjne w ginekologii onkologicznej w pełnym zakresie. Operacje przeprowadzane są w ramach pobytu pacjentek w Oddziale Położnictwa i Ginekologii z pododdziałami Patologii Ciąży i Ginekologii Onkologicznej Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego w Częstochowie. Dużym i częstym problemem dla pacjentek są choroby związane z wypadaniem narządu rodnego oraz pochwy z towarzyszącym nietrzymaniem moczu. Takie zabiegi naprawcze są wykonywane przez doktora Jarosława Strzelczyka z użyciem, w niektórych przypadkach, nowoczesnych syntetycznych materiałów podtrzymujących.

Najczęściej występujące schorzenia z zakresu ginekologii onkologicznej:

• Nowotwory niezłośliwe,
• Nowotwory raka szyjki macicy,
• Nowotwory trzonu macicy,
• Nowotwory sromu i pochwy,
• Nowotwory jajników,
• Nowotwory piersi,
• Nowotwory układu moczowego.